Adau
Adiɛɛr (Adau) ee pol (thuëëc) ye dhuɔ̈k puɔɔl (thuɛ̈ɛ̈c (pol aye cɔɔl adau/adiɛɛr). Yen anɔŋ rin keerou tënɔŋ Jiɛ̈ŋ, aye Jiɛ̈ŋ biäk cɔɔl adiɛɛr ku ka ye Jiɛ̈ŋ biäk cɔɔl adau. Ɣɛn ayää cɔɔl adau në thoŋda. Ku tim yennë pol, aye cɔɔl adau/adiɛɛr. Adau ee tim ye guaŋ ke lɔ yic roŋroŋ ku na cïn tim cï ŋuaŋ ke thɔ̈ɔ̈l aloi ke ye adau, ku na liu kee kakɛ̈ ke kooi piɛth lɔyic roŋroŋ ke ka kuany ku loi ke ye adadu. Adau ee pol ye puɔɔl në dhuɔ̈k wut ku dhuɔ̈k baai ëyadɛ̈. Na ye wut ke ka puɔɔl në tiɔ̈ɔ̈ric (riaŋic), tiɔ̈ɔ̈r yennë bul dieer thïn. Ka laai tɔ̈ në wut thok ye cɔɔl alɛi. Na ye baai ke ka ye puɔɔl në tiɔ̈ɔ̈ric, tiɔ̈ɔ̈r yennë bul dieer thïn ka në panoom, panom thɛɛr cï puɔ̈lic. Ku jɔl ya wut cï kuaath yic tɔ̈ baai. Adau ayennë lënyde guaŋ ke lɔ nhom rɔkɔk ago adau ya nyiɛc jiil apiɛth piny ke cïï wuɔ̈c. Piny aye jiit ka ye keer ke bäär lɔŋtï ku lɔŋë ku tek kɔc ke yic në rou lɔ kɔckɛ̈ wuttï ku dɔ̈ŋ kɔckɔ̈k në wut lɔɔŋë. Yen aye dhuɔ̈k puɔɔl ke wut cï tekic në rou, wut biäk tök ee tɔ̈ lɔŋë ku wut biäk tök ee tɔ̈ lɔŋtï. Yen aye bɛ̈i juëc kɔ̈k tɔ̈ në Pinynhom puɔɔl (thuɛ̈ɛ̈c); bɛ̈i cït man de yï; Western Europe, Southern Africa, Australia, New Zealand, Argentina, and parts of the United States ke ye pol dïït lɔwai ku jɔl ya bɛ̈i juëc kɔ̈k. Bɛ̈i kɔ̈k aayïkï thuɛ̈ɛ̈c (puɔɔl) në rieth-rieth yic (ice hockey) cït man paan cɔl (Syracuse).
Piath adau (adiɛɛr): Piath de adau ee bë mïth cɔk pol, agut abë kɔ̈ldɛn dac cuɔl. adau cie yup miäkduur. Aye yup të cennë ɣɔ̈k lony wutic ku cï dɛɛu ke ɣɔ̈k lony ëyadä, ke dhuɔ̈k aa jɔl lɔ pol në wut thok ye cɔɔl alɛl. Ku të dhuɔ̈k lɔ biöök në dɛɛu rookic ke ka lekɛ̈ puɔɔl panoom ka wun cï kuaathic thɛɛr.
Adau/adiɛɛr ee pol thɛɛr ye puɔɔl ɣɔn në dhuɔk.
Rɛ̈ɛ̈c adau (adiɛɛr): Yen arac në käŋ kee rou; Na moc raan nyin ke ka bïï raan nyinbei, ka cɔɔr raan. Ku na moc diɛɛr raan, ke ka dhoŋ. Ku na moc raan lëc ke ka thoŋ lëc.

Homework (Luɔibaai

Pɛɛi nïn (Date)_______________

Rinku (Your name ___________________
1. _____________ Ee län tɔ̈ roor ku keek guɔp ya mayen cï man de lɔ̈ɔ̈c ku yenëka dït nё lɔ̈ɔ̈c.
A. Kɛɛu.
B. Lɔ̈ɔ̈c.
C. ŋɛɛr.
D. Thiäŋ.

2. Abuk acïï man yɔ̈ɔ̈k bë ______ took ago dhiɛ̈ɛ̈r tuɔɔlwei. Yen ee kömyööi de nyuɔ̈m yen nyin de nyuɔ̈m tɔ̈ thïn në juilik kɔ̈u, yennëke jäl döŋ të cennë nyum teŋ.
A. Akaai.
B. Piɔ̈ɔ̈th.
C. Päät.
D. Kɔ̈mjuilik

3. ______________ Ee pän ё rooŋ ё thɔ̈u yennë kuarjai tɔ̈ɔ̈k bei thïn.
A. Rooŋ.
B. kɔ̈mjuilik.
C. Kömyööi.
D. Aliu thin.

4. __________ Ee dhïn thïn ye tɔŋ nё thïndït kɔ̈u ku ka yennë miɔ̈ɔ̈r ke ɣɔ̈k mac në yekɔ̈u.
A. Dhïn
B. Kör
C. Kal
D. Dhïndït

5. Deŋ acennë_______de thɔ̈ɔ̈th në ajoŋ; Ee adiit yennëka ye thɔ̈ɔ̈th në ajoŋ ku bë ya ceŋ në kɔc cin.
A. Kawecja.
B. Tuŋ.
C. Luŋ.
D. Apiɔ̈ɔ̈k.

6. Dhoor-aŋu acï _______ lööm ben luak lɔ kutic. Yen ee yuɔm de lɔ̈m de woŋ yenë ka ye lööm benë lauk ya kutic, nëŋö luak acie kutic në wëc, në yen ɣɔ̈k wɛɛc wei ku bë kɔc cɔk ye abuur.

A. wëc.
B. Gaak.
C. Lɔ̈ɔ̈m.
D. Yuiɛɛl.

7. _________; Ee wäl ye dek të cï aɣaarnhom/atuɔ̈ɔ̈r(malaria) raan dɔm.yen ee cil baai ku roor.
A. Mayɔm.
B. Nyuɔ̈m.
C. Tɔŋpiiny.
D. Raau.

8. ____________ Ee noon ye ruath piiny në wut thok ku ka ril arëtic ace dac tuɛny kɔ̈u.
A. Piɔ̈ɔ̈t.
B. Miɔ̈ɔ̈th.
C. Tɔ̈r (Tɔ̈t).
D. Aliu në ke yic.

9. Amandït acï_____ lööm ku döök yen kɔcɔk, ku lööny dhöl bë lɔ yep në alɔyith ku lɛl ke pëm; yen ee tim ye guaŋ ke lɔ nhom ŋuatat, yennë kɔcɔk döök.
A. Thuɔ̈ɔ̈r.
B. Ciir.
C. Ducum.
D. Nuak/Nuaŋ akɔcɔk

10. Amandït acï kät wec piny domic wäär-aköl në kë kɔɔrë rap bïk keek luɔk, ago yen rap tiit në dit. Yen ee kändïït bäär ye wɛc piny domyic bïnnë dit ya tiit. Ye cɔɔl ŋö yen känë?
A. Gɛɛr.
B. Kät.
C. Jöŋ.
D. Pëm.

11. _____________________ Ee wɛ̈ɛ̈r de woŋ cï riɛɛr piiny ke kënnë beer.
A. Piɔu.
B. Wuɔ̈ɔ̈m.
c. Arou.
D. Adɛm.

12. Gutamuɔ̈ɔ̈r acï dhuŋ de dhïnde tuɔ̈c______ dhïn Aɣökëliel ben lëny de woŋ bɛ̈n piäät. Yen ee tim ye guaŋ ke ye kë yennë piɛ̈ɛ̈t në lɔ̈i (lɔ̈c) ke ɣɔ̈k wutic ku luak thok ëyadɛ̈.
A. Atöroŋ.
B. Puɔ̈r.
C. Piɔ̈ɔ̈t.
D. lëc.

13. ___________Ee noon ye cil bɛ̈ɛ̈c ke dïtkɔ̈u në non yiic ku ke ŋuäc ke nyïr arëëtic.
A. Abaar.
B. Alɔ̈ɔ̈k.
C. Puɔ̈t (Puɔ̈r).
D. Tɔ̈r/Tɔ̈t.

14. ___________ Ee noon ye cil në pulic ruëër ke cït man de raau ku ka ye dit cam ëyadɛ̈.
A. Puɔ̈r/puɔ̈t.
B. Alɔ̈ɔ̈k.
C. Raaudiit.
D. Tɔ̈r/tɔ̈t.

15. Adöl acï _____ de nyum yïk panom tɔ̈ në dom cilic; Ee kë yennë nyum yïk në yekɔ̈u ku bïk keek riɛɛr në ye kɔ̈u ëtɛ̈ɛ̈n agut cï thaa bennë keek teŋ.
A. Radεε.
B. Radek.
C. Pëm.
D. Guk.

16. Aluɛɛl acï cuïn cäu në ______ ke ayöm ke thɔ̈u; Aaye rɔ̈i ke thɔ̈u ëkee piɔc keek cäu.
A. Rɔ̈i-yääth.
B. waacaai.
C. Miɔk.
D. Aliu në ke yic.

17. Malual acï_____ tuaŋkɔ̈u në piɔ̈ɔ̈th ku wɛc bennë raan cï arɛɛm dom guup. Yen ee tim tɔ̈ roor, yennëka yennë piɔ̈nh de dek ke ye wäl de arɛɛm.
A. Mayɔm
B. Tïït.
C. Miök.
D. Atuɔ̈ɔ̈r.

18. _________ Ee noondɛ̈ ye cil ke rir ku nhomde aye looi ke ye wɛ̈c yennё piny weec.
A. Alɔ̈ɔ̈k.
B. Tɔ̈r (tɔ̈t).
C. Puɔ̈t.
D. Raaudiit.

Words of wisdom to feeds yourself with: Wël ke nyïc bï yïn ke rɔt miɛ̈ɛ̈th në keek.

Dit 128 ke diɛt ke David

1.    Kɔc aaye thieei, kɔc kedhia ye Yekoba riɛ̈ɛ̈u: ku yïkï cath në dhöldeic.

2.    Yïn bï këduun ye looi në yïciin aba ya cam: yïn ye tɔ̈ në piathic, ku yïn bï piɔ̈u ya lɔyum.

3.    Tiŋdu abï ya ciɛ̈t abiny ye luɔk: ye tɔ̈ në päny de ɣöndu nhom.

4.     Mïthku aabï ya ciɛ̈t kër ke olip, yïkï agendu keer: Raan bï ya thieei yalanë ee raan ye Yekoba riɛ̈ɛ̈u.

Proverbs to feeds yourself with: Kɛ̈ŋ bï yïn ke rɔt miɛ̈ɛ̈th në keek.

1.    Nhiɛ̈ɛ̈r ace puɔ̈k kennë dɔ̈ɔ̈r, aaye cath në tök.

2.    Luɔɔi ace puɔ̈k kennë jiɛɛk (bääny), aaye cath në tök.

3.    Riɛ̈nythii aye theek në riɛrde, ku louë-nhom ee dhëëŋ ë raandït.

4.    Miɔ̈c ee kë de Nhialic.

5.     Tiŋ ye atët acïi deŋ ɣönde ye pikic ku mïthke aacïï yuiir keek ye nɔ̈k.

6.     Tiŋ ye moc luɔ̈i ciɛɛu baai, acït ɣön ye kuëër.

7.     Wɛ̈ɛ̈të mɛnhdu bë dït ke cïn riɔ̈ɔ̈c, ku na pɛ̈l ke cï wëët, keka ca kuɔny cök në thouic.

8.    Riɛ̈nythii aye theek në riɛɛrde, ku lou ënhom ee dhëëŋ ë raandït.

9.     Paan rɛɛcë moc baai, acït luaŋ nɔŋic thök cïn thok thïïk.

10.  Nhuɔɔmë në rinku, rin ke paanduɔ̈n, ku ciɛɛŋduɔ̈n cɔk lan cïn keek nhiar.