Tuesday, September 25, 2018


 Dinka Compound nouns. Every language have compound nouns as well. Here are few compound nouns.

1. Abïnytö _Ee abïny yennë tɔk baai në mïïth ye keek cam ku ka yennë gem në pïu ëyadɛ̈.
2. Abïny -wel-Ee abïny thar të yennë ye dɔm.
3. Akeunom-Ee kaam de yï paannë kënnë paannë, të cï keeu go raan të tɔ̈ ëdomde nyic.
4. Aguënyguëny- Ee bë raan këdɛ̈ riɛc të til yen yïn.
5. Dhuŋ wut- Ee dhuŋ wën ye tɔ̈ wut, ku ke mac në ɣɔ̈k ku ke luui në kä ye keek iooi wut.
6. Dhuŋ baai- Ee dhuŋ wën ye tɔ̈ baai, ku ke mac në ɣɔ̈k ku thök ëyadɛ̈ luak thok kuke luui në kä ye keek iooi baai.
7. Ɣɔ̈k wut-Aaye ɣɔ̈k tɔ̈ wutic, ka ye wun tɔ̈ baai, wun tɔ̈ tooc,
8. Ɣɔ̈k baai_ Aaye ɣɔ̈k ye keek mac baai, ɣɔ̈k tɔ̈ luak-thok baai.
9. Cuiɛ̈n awuro_ Ee cuïn cï wuur, ku jɔl tɔ̈ɔ̈u be’ wac.
10. Cuiɛ̈n awai/wac_ Ee cuïn awai, cuïn wuur bë wac, ka cuïn cï wuur, ku jɔl guɔ̈ɔ̈r në kuur ke cï wac.
11. Cuiɛ̈n tiäär _ Ee cuïn piɔc ɣɔ̈ɔ̈l ëman thiinë ke kën wac, ku thal.
12. Cuiɛ̈n-awai- Ee cuïn cï wuur ku jɔl wac.
13. Cuiɛ̈n-aniinpiny- Ee cuïn cï niin thëëi agut cï miäkduur.
14. Rɔ̈i yääth_Aaye rɔ̈i ke thɔ̈u ëke piɔc cäp/thaal.
15. Thɔ̈n ayɔm— (Thɔ̈u ayöm të juïc keek) _Ee thɔ̈n cï luɔk në biäk tök në ye thok, ka kɔɔr bë jäl luɔk ëbɛ̈n.
16. Thɔ̈n nyiɛ̈r_ (Thɔ̈u nyït të juïc keek) _Ee thɔ̈n ŋoot ke kën guɔ yɔm, tɔ̈ ke ye ŋök.
17. Miäkduur_ Ee thaa cï piny run në agut cï thaa thiɛ̈ɛ̈r ku tök.
18. Nhomlääu- Ee bë cïn kë lëu bë raan nhiaac, ka thany nhom piny në yicde yic.
19. Nhomliääp_Ee bë raan njïïm riɛɛr në kë lokï ka në kë luekkï.
20. Nhomdiaŋ_Ee raan nhom lɔ cɔ̈t në kë bë looi ka kë bë lueel.
21. Nom-lɔcɔ̈t_ Ee nhom-diaŋ, bë këdë raan nuaan ne. luɛl ka në luɔɔi, kë kuc yïn të bï yen luɔɔi thïn.
22. Kaam cïn gääu_wɛ̈tdendɛ̈ ee nëlantöŋtɛ̈i, bë kë dë rɔt looi në lantöŋtɛ̈i.
23. Kuɔn miɛ̈th_Ee kon wën ye cam baai, ka kä cït yï adhiääth, colëbot (culëdhɔ̈n).
24. Kuɔn akɛi/akɛc_ Ee kon wën ye looi ke ye aröŋ ë pïu, ajip (ajim de caa), adhuɔ̈ŋ-ayiɛ̈l, athal de miök.
25. Maarumtoc – (Maarumtuɔi)_ Ee wäl maŋök ye cil tooc në ciir yɔu, na mäik keka ye yom kuaath ciir ku jɔl lɔk ke kuany ciiric të welë yom yenhom thïn.
26. Alanh-dɔ/dɔk-Ee alanh ye looi ke ye alath, ku ka ye yuic ke ye aket yennë këët në aläth cï riääk, ku jɔl ya kɔ̈k juiëc kɔ̈k ye keek looi në yen.
27. Dhɔ̈lciɛ̈ɛ̈th_ Aaye dhɔ̈l wën yennë raan ëbɛ̈n kee tëëk/war thïn.
28. Lɔ̈ŋciɛ̈ɛ̈th_Aaye ɣä wën tɔ̈ në dhɔ̈ciɛ̈ɛ̈th kɔ̈ɔ̈th yennë kɔc cath keek lɔ̈ŋ thin, ku na cï lɔ̈ŋ ke ŋɛk agɛ̈p të cïn ŋɛk, ku leer ɣɔu-dhöl.
29. Lantöŋtɛ̈i_ Ee bë këdɛ̈ rɔt looi në kaam cï gääu, kë cï aniɛu de nyin.
30. Weŋ-kaap_ Ee woŋ ye lɔ bɛ̈i në kaapic, woŋ ye lɔ lony të cï raan tiŋ de raan kap, cen yen dhiɛ̈th meth keka dɔm në ɣɔ̈k keedhetem. ɣɔ̈kkɛ̈ ka woŋë yennëka ye cɔɔl woŋ-kaap.
31. Diil-diil kop_ Ee pol ye puɔɔl në dhuɔ̈k wutic,
32. Runpiny_Ee thaa de miäkduur cï piny ya nyaany de run de piny, agut cï thaa thiɛ̈ɛ̈r ku tök.
33. Cuɔlaköl_ Ee thaa de thëi cï akɔ̈l lɔ tueŋ ka thaa yen thiith.
34. Gɛ̈ɛ̈ŋakɔ̈l_ Ee thaa wën cï akɔ̈l rɔt wëëŋ, akɔ̈l-ciɛlic.
35. Pinynom_ tiɔp-nom, të tɔ̈ kɔc thïn, ku läi pïïr.
36. Pinynhom_ageer_Ee juɔ̈ɔ̈r de tiɔp-nhom ëbɛ̈n, piiny tɔ̈ në pinynhom.
1. Here is the different between Abëër and Aŋul. I hope it’s going to help you understand the  different.
a. Abëër: Aaye rɛp wën ye luɔk të cennë aruäth tem, Ku të cennë bel kɛp piny ku jɔl kë piɛɛr domic.
b. Aŋul: Aaye rɛp ye keek com të cï aboor bɛ̈n Ku boor piny ke bel wäär cï keek kɛp piny kaa thou në aboor ku cï abëër beer piɛɛr. Ke Aŋul aajɔl keek com. Ka të kɔɔr raan bë rɛpke juakic, ke raan acom Aŋul në abëër yic ëyadɛ̈.

2. Adölcïrik:
Adölcïrik-Ee din ye guɔ̈p ya madöl, ku yen alɔ nhom ŋuattat. Yen e tɔ̈ në thaa thok ëbɛ̈n yaak, ruëër, rur, ku agut cï mɛ̈i ëyadɛ̈. Adölcïrik ee mɛ̈i në rec ruëër ku në thaa wën cennë pïu lɔ ke kee dëu.
Thiëc:
Ye Adölcïrik cam në rap ka cïï ye cam në rap?
A. Ee cam në rap.
B. Ace cam nërap.
C. Ee cam në rap Ku cuët në rec.
D. Acïn kë cïï ye cam.

Saturday, September 1, 2018

Raau ye cɔɔl Calla (kind of sorghum used to planted since 1950s-1980s.

Calla ee raau bäär arëët kuka lɔ nhom yerer ku ka lɔniɔɔkniɔɔk, aye yom dac dhuɔŋpiny.
Calla acie raau de Muɔnyjäŋ ee raau de juur ku kee ye jäl lɔ ɣɔɔc të nɔŋ juur bë bɛ̈n cam, go jäl guɔ ya puur ëtëën.
Calla ee raau ëye puur wäär thɛɛr baai në Muɔnyjäŋ ke cie raaude ku juurkɔ̈k, ku kee ye puur arëët në wɛ̈ɛ̈r yɔu. Ee luɔk të nɔŋ piu.
Ɣɔn kën yen bɛ̈n ya luɔk apiɛth në kë ye piny dac yaak paan de Muɔnyjäŋ go raan ëbɛ̈n puɔ̈l në puɔ̈r.
Acï Muɔnyjäŋ bɛ̈n puɔ̈l në kë yen dac riääk në ka juïc ye rap riɔ̈ɔ̈k.