Saturday, September 28, 2024

 Some very important  Dinka/ Thoŋjiɛ̈ŋ/Muɔnyjäŋ vocabularies ; I have 52 vocabularies with short and fantastic definitions, read and make comments if this is cool, have fun.

Wёl thɛɛr ku wёl jöt ke ceη wut ku ceη baai 

By Ayuen Maketh

1. Abïny: Ee kë yennë tɔk në mïïth cït yï cuïn.

2. Abëër: Aaye rɛp wën ye luɔk të cenë aruäth tem, Ku të cennë  bel kɛp piny ku jɔl kë piɛɛr domic. 

3. Acuutnhïïm: Aaye dëël ci keek ya tɛɛm nhïïm.

4. Adhäth: Ee cuïn de dhuk ye thaal në koth në dhïn yɔu wutic.

5. Akook: Ee kë ye muɔnyjäŋ rɛp ke tem ruɛ̈r ku ka yenë kuany ë thɔ̈u muɔi.

6. Akɔη: Aaye rɛp wën ye luɔk tueη.

7. Akɔiyɔ: Ee wäl ye cil yalthok/baai thok Ku Ka ye cam.

8. Alɛl: Eetän tiääi tɔ̈ në dhïn thok ka tiääi lääu në wut thok yenë dhuɔ̈k yuït thïn. 

9. Alɔ̈ɔ̈k: Ee noon thin ë nhom mayen ku le nhom potpot ku keek cil këër.

10. Anuaan: ka anuɛɛn (të juëc keek): e kë dhal raan ka kɔc. 

11. Apiöök: Ee tuŋ akɔ̈ɔ̈n ye ceŋ në kɔc kök ke ye kёde dhёёη/dhuëëŋ.

12. Apɛ̈lrääk/Alɔ̈knhïïm/Aparaak: Aaye röthi wën cï keek rääk nё ye runё.

13. Aŋul: Aaye rɛp ye keek com të cï aboor bɛ̈n ku tё cï piny dëu të cïn en abɛ̈ɛ̈r.

14. Aruäth: Aaye rɛp ye keek com këër ku lokkɛ̈ ruёër.

15. Atёtooŋ: Aaye rap ka anyol cï keek geet ku jɔ̈l kë toŋ.

16. Atɔ̈rɔ̈ɔ̈ŋ: Aaye ŋeei dït nyïn

17. Atolooŋ: Ee bë raan rɔt wëŋ ye nɔŋ kë looi ka kë nɛ̈k yen.

18. Atorooŋ: aaye tiim cï keek guaŋ ku bennë rooŋ ya töök.

19. Atɛ̈ny: Ee kë yennë cuïn laath Ku yuiiuë rap.

20. Awuɔ̈l: Ee wɛ̈ɛ̈r dïït ye deŋ kɛ̈ɛ̈ric ku ka yennë kɔc dek thïn muɔ̈i.

21. Awuro: Ee cuïn cï waac.Cuïn ci wuur ku jɔl wac.

22. Ayiɛl: Ee kool de raau ye nyaai të kɔ̈ɔ̈më rap.

23. Ayiɛ̈ɛ̈r: Ee abïk ye piɔ̈k bei në rap kɔ̈ɔ̈th,ku ka ye cam ëyadɛ̈.

24. Biɔɔŋ: Ee biɔ̈ŋ ëye ceŋ thɛɛr ke ye alath.

25. Cuiriith: aaye tiim thoi kɔ̈ɔ̈th cï riɛl.

26. Cuɛl: Ee yuen cï yïïr në biɔ̈ŋ de woη/ weŋ ku benë woη/ weŋ ya mac.

27. Dhɔ̈lciɛ̈ɛ̈th: Aaye dhɔ̈l  wën ye raan ëbɛ̈n cath, ke tëëk/war/wat thïn.

28. Dhuŋbaai: Ee dhuŋ wën ye tɔ̈ baai, ku ke mac në ɣɔ̈k ku thök ëyadë luak.

29. Dhuŋwut: Ee dhuŋ wën ye tɔ̈ wut, ku ke mac në ɣɔ̈k ku kee dhïn raak. 

30. Ducum: Ee tim yenë com në rap.

31. Göröŋ (Görööŋ): Ee kë ye muɔnyjäŋ rɛp ke tɔ̈u thïn muɔ̈i.

32. Juilik: Ee waan de nyuɔ̈m.

33. Kёŋ(Këëŋ): aaye tiim ye keek wɛɛi piny ɣöt thok ku jɛ̈lë ke ɣöt gäär ago aŋu cië lɔ ɣöt. 

34. Kɛɛu: Ee län tɔ̈ roor ku keek guɔ̈p mayen cï man de lɔ̈ɔ̈c. Ku yennëka dït nё lɔ̈ɔ̈c.

35. Kɔmjuilik/kömjuilik: Ee kömyöi de nyuɔ̈m.

36. Köm/Kömyööi: Ee pat ё roŋ ё thɔ̈i yennë kuarjai(kuarjaac ) tɔ̈ thïn.

37. Kör: Ee dhïn thin ye tɔη nё thïndït kɔ̈u ku ka yennë miɔ̈ɔ̈r ke ɣɔ̈k mac në ye kɔ̈u.

38. Luuŋ: Ee adiit yennëka ye thɔ̈ɔ̈th ku ka ye ceŋ në kɔc cin.

39. Lɔ̈ɔ̈m: Ee yuɔɔm de lɔ̈m de woŋ yennëka ye lööm Ku benë lauk kutic.

40. Mayɔm: Ee wäl ye dek të cï aɣaarnhom/ maläria raan dɔm.

41. Miɔ̈ɔ̈th:Ee noon ye ruath piiny në wut thok ku ka ril arëtic ace kɔ̈u dac ye tuɛny.

42. Nuak/Nuaŋ akɔcɔk: Ee tim yennë kɔcɔk döök.

43. Pëm: Ee kän ye wɛc piny domyic Ku bïnë dit ya tiit.

44. Piɔ̈ɔ̈t: Ee tim yennë piɛ̈ɛ̈t në lɔ̈i ke ɣɔ̈k wutic ku luak ëyadɛ̈.

45. Puɔ̈t: Ee noon ye cil keek dït kɔ̈u në non yiic ku ke ŋuäc ke nyïr arëëtic.

46. Raaudiit: Ee noon ye cil në pulic ruëër ke cït man de raau ku ka ye dit cam.

47. Radεε: Ee kë yennë nyum yïk në ye kɔ̈u ku bï keek riɛr thïn.

48. Rɔ̈i-yääth: Aaye rɔ̈i ke thɔ̈u ëke piɔc keek cäp.

49. Tïït: Ee Tim tɔ̈ roor yennë piɔ̈nh de wac Ku dek ke ye wäl de aɣaarnhom/maläria.

50. Tɔ̈r: Ee noon ye cil ke rir ku nhom de aye looi kee ye wɛ̈c yennё piny wec.

51. Wacaai: Aaye  rɔ̈i ke thɔ̈u ka  rɔ̈i ke akan cï waac.

52. Wuɔ̈ɔ̈m: Ee wɛ̈ɛ̈r/piɔu de woŋ/weŋ cï dëu ku jɔl döη ke ye arop lɔyic roηroη.

Saturday, August 31, 2024

Homework from the Gospel of John 3:1-7; 16-18

Luɔibaai = Homework: Jɔɔn 3:1-7; 16-18.        August 31st, 2024

Raan de Parithai ee tɔ̈ ɣɔn cɔl Nikodemo, ye bɛ̈ny de Judai. Go lɔ ënɔŋ Yecu në wɛ̈ɛ̈ric, leer ku yöök, Ye Rabï, wɔ nyic yïn ke yïn ye dupiöny cï bɛ̈n ënɔŋ Nhialic. Acïn raan lëu kagɛ̈iyeke në luɔi cï man looi yïn ke të cï Nhialic tɔ̈ ke ye. Go Yecu dhuk, Ye yïn ya yɔ̈ɔ̈k nëyic, Ya na cï raan berë dhiëëth, e kacïï ceŋ de Nhialic lëu në ŋem. Go Nikodemo thiëc, Ye bï raan cï dït bɛɛr dhiëëth adë? Lëu dhuk në adhiënh de manic ku berë dhiëëth? Go Yecu dhuk, Ye yïn ya yɔ̈ɔ̈k nëyic, Ya na cïï raan bï dhiëëth në pïu ku në Jɔŋdït, e kacïï lɔ ë ceŋ de Nhialicic bï lëu. Kë ye dhiëëth në rïŋ yennëkee ya rïŋ, ku kë ye dhiëëth në Jɔndït yennëkee ya wëi. Duɔ̈nnë gɛ̈i në jam ë jam ɣɛn ënhiɛ, Ya yïn bï bɛɛr dhiil në dhiɛ̈th.

Nhialic ee kɔc nhiaar e pinynom, ku miɔɔc kɔc ë Wäntöŋden e bɔ̈bei, bï raan ye ye gam bï cuɔ̈k ye thou, ku bï ya naŋ pïïr athɛɛr. Nhialic ee cïï Wënde tuuc në pinynom bï kɔc ke pinynom bï luɔ̈kwei; ee tuuc bï kɔc bï luɔ̈k. Raan ye ye gam acïi ye luɔ̈kwei: raan cïi ye ye gam acï thöl në lukwei, në gäm kën en gam në rin ke Wäntöŋ ë bɔ̈bei de Nhialic.

Ka ke thiëc

Luɔibaai = Homework

Rinku = your name: _____________________

I. Në # 1-5, kuen akököl ku thiɔ̈ŋ ku dhuk thïc cï keek thïïc.

1. Ye raan de jur no e kë cï lɔ ënɔŋ Yecu ɣɔn në wɛ̈ɛ̈ric?


2. Ye raan cɔl ŋa ekë ɣɔn cï lɔ ënɔŋ Yecu ɣɔn në wɛ̈ɛ̈ric?


II. Biäk Yic ka Lueth   Në # 3-4, kuany Yic ka Lueth.

3. “Na cïï raan bï dhiëëth në pïu ku në Jɔŋdït, e kacïï lɔ ë ceŋ de Nhialicic bï lëu.”

A.  Yic.

B.   Lueth.

4. Nhialic ee kɔc miɔɔc ë Wäntöŋden e bɔ̈bei, bï raan ye ye gam bï cuɔ̈k ye thou, ku bï ya naŋ pïïr athɛɛr.

A.  Yic.

B.   Lueth.

III Në # 5-10 ke yïn kuany wɛ̈t yen ye yic nё dhuŋ de kee wёl cï keek thïïckɛ̈.

5.“Acïn raan lëu kagɛ̈iyeke në luɔi cï man looi yïn ke të cï Nhialic tɔ̈ ke ye” Yeŋa yennë e lueel ye coorë?

A.  Parithai

B.   Yecu

C.  Nikodemo

D.  Rabi 

6. Yeŋa yen e thiëc ye thiëcë “Ye bï raan cï dït bɛr dhiëëth adë?”

A.  Thoma

B.   Nikodemo

C.  Rabi

D.  Mary

7. Yeŋö e ye Nhialic Wënde tuɔ̈ɔ̈c në pinynom?

A.  Ee tuuc bï kɔc bï waai.

B.   Ee tuuc bï kɔc bï luɔ̈kwei

C.  Ee tuuc bï kɔc bï luɔ̈k.

D.  Aliu ne; ke yic kedhiɛ.

8. Go Nikodemo thiëc, Ye bï raan cï dït bɛɛr _____________ adë?

A.  Dhiɔp

B.   Dhiëëth.

C.  Cil

D.  Thou. 

9. “Go Yecu dhuk, Ye yïn ya yɔ̈ɔ̈k nëyic, Ya na cïï raan bï dhiëëth në ____, e kacïï lɔ ë ceŋ de Nhialicic bï lëu.”

A.  Tik

B.   Run

C.  pïu ku në Jɔŋdït,

D.  Aliu

10. “Duɔ̈nnë gɛ̈i në jam ë jam ɣɛn ënhiɛ, Ya yïn bï bɛɛr dhiil në _____________.”

A.  Dit

B.   dhiɛ̈th

C.  Pɛ̈l

D.  Dhiɔp

  

Wednesday, July 31, 2024

 Using the following verbs in Thuɔŋjäŋ simple tense and Present continuous tense

1. Simple Present tense examples

Ba dek = to drink

1.Ɣɛn ye dek = I drink.

2. Yïn ye dek = you drink.

3. Wɔ ye dek = we drink.

4. We ye dek = you drink.

5. Keek aaye dek = they drink.

6. Yeen e dek =He drinks.

7. Yeen e dek = she drinks.


Ba cam = to eat

1.Ɣɛn ye cam = I eat.

2. Yïn ye cam = you eat.

3. Wɔ ye cam = we eat.

4. We ye cam= you eat.

5. Keek aaye cam = they eat.

6. Yeen e cam =He eats.

7. Yeen e cam= She eats.


To sleep

1. Ɣɛn ye niin = I sleep.

2. Yïn ye niin= you sleep (singular).

3. Wɔ ye niin= we sleep.

4. We ye niin= you sleep (plural)

5. Keek aaye niin = they sleep.

6. Yeen e niin =He sleeps.

7. Yeen e niin = she sleeps.


To dance

1. Ɣɛn ye diɛ̈r = I dance.

2. Yïn ye diɛ̈r= you dance (singular).

3. Wɔ ye diɛ̈r= we dance.

4. We ye diɛ̈r= you dance (plural).

5. Keek aaye diɛ̈r= they dance.

6. Yeen e diɛ̈r=He dances.

7. Yeen e diɛ̈r= she dances.

 

Ba kuën = to read

1.  Ɣɛn ye kuën = I read

2. Yïn ye kuën = you read (singular)

3. Wɔ ye kuën = we read.

4. We ye kuën= you read (plural).

5. Keek aaye kuën = they read.

6. Yeen e kuën=He reads.

7. Yeen e kuën= She reads.


Ba ket = To sing

1. Ɣɛn ye ket = I sing.

2. Yïn ye ket= you sing (singular).

3. Wɔ ye ket= we sing.

4. We ye ket= you sing (plural).

5. Keek aaye ket= they sing.

6. Yeen e ket=He sings.

7. Yeen e ket= She sings.


Ba riaar/cath = to travel

1.  Ɣɛn ye cath/riaar = I travel.

2. Yïn ye cath/riaar= you travel (singular).

3. Wɔ ye cath/riaar= we travel.

4. We ye cath/riaar= you travel (plural).

5. Keek aaye cath/riaar= they travel.

6. Yen e cath/riaar=He travels.

7. Yeen e cath/riaar= She travels.

 

Ba bɛ̈n = to come 

1. Ɣɛn ye bɛ̈n= I come.

2. Yïn ye bɛ̈n = you come (singular)

3. Wɔ ye bɛ̈n = we come.

4. We ye bɛ̈n = you come.

5. Keek aaye bɛ̈n = they come (plural).

6. Yeen e bɛ̈n =He comes.

7. Yeen e bɛ̈n = she comes.


Ba lɔ = to go

1. Ɣɛn ye lɔ = I go

2. Yïn ye lɔ= you go (singular).

3. Wɔ ye lɔ= we go.

4. We ye lɔ= you go (plural).

5. Keek aaye lɔ= they go.

6. Yeen e lɔ=He goes.

7. Yeen e lɔ= she goes.


Ba pol = to play

1. Ɣɛn ye pol = I play.

2. Yïn ye pol= you play (singular).

3. Wɔ ye pol= we play.

4. We ye pol= you play (plural).

5. Keek aaye pol= they play.

6. Yeen e pol=He plays.

7. Yeen e pol= She plays.

 

To walk

1. Ɣɛn ye cath = I walk.

2. Yïn ye cath= you walk (singular).

3. Wɔ ye cath= we walk.

4. We ye cath= you walk (plural).

5. Keek aaye cath= they walk.

6. Yeen e cath=He walks.

7. Yeen e cath= She walks. 

2. Present continuous tense

1.   Ɣɛn dek pïu= Iam drinking water.

2.   Yïn dek pïu = You are drinking water.

3.   Wɔ dek pïu= we are drinking water.

4.   We dek pïu = You are drinking.

5.   Keek aa dek pïu = they are drinking water.

6.   Yeen a dek pïu =He is drinking water.

7.   Yeen a dek pïu= she is drinking water.

To eat

1.   Ɣɛn cam cuïn= I am eating food.

2.   Yïn cam cuïn= you are eating food.

3.   Wɔ cam cuïn= we are eating food.

4.   We cam cuïn= you are eating food.

5.   Keek aa cam cuïn= They are eating food.

6.   Yeen a cam cuïn=He is eating food.

7.   Yeen a cam cuïn= She is eating food.

To sleep

1.   Ɣɛn nin = Iam sleeping.

2.   Yïn nin= You are sleeping (singular).

3.   Wɔ nin= we are sleeping.

4.   We nin= you are sleeping(plural)

5.   Keek aa nin = they are sleeping.

6.   Yeen a nin =He is sleeping.

7.   Yeen a nin = she is sleeping.

To dance

1.   Ɣɛn  diɛ̈r = Iam dancing

2.   Yïn diɛ̈r= you are dancing (singular).

3.   Wɔ diɛ̈r= we are dancing.

4.   We diɛ̈r= you are dancing (plural).

5.   Keek aa diɛ̈r= they are dancing.

6.   Yeen a diɛ̈r=He is dancing.

7.   Yeen a diɛ̈r= she is dancing.

Ba kuën = to read 

1.   Ɣɛn kuen athöör = Iam reading some books.  

2.   Yïn kuen athöör = you are reading some books (singular)

3.   Wɔ kuen athöör = we are reading some books.

4.   We kuen= you are reading (plural) some books.

5.   Keek aa kuen = they are reading some books.

6.   Yeen a kuen athöör=He is reading some books.

7.   Yeen akuen athöör= she is reading some books.

To sing

1.   Ɣɛn kët = Iam singing.

2.   Yïn kët= you are singing (singular).

3.   Wɔ kët= we are singing.

4.   We kët= you are singing (plural).

5.   Keek aakët= they are singing.

6.   Yeen akët=He is singing.

7.   Yeen akët= she is singing.

To travel

1.   Ɣɛn riaar = Iam traveling.

2.   Yïn riaar= you are traveling (singular).

3.   Wɔ riaar= we are traveling.

4.   We riaar= you are traveling (plural).

5.   Keek aa riaar= they are traveling.

6.   Yeen a riaar=He is traveling.

7.   Yeen a riaar= she is traveling.

To come

1.   Ɣɛn bɔ̈= Iam coming.

2.   Yïn bɔ̈ = you are coming(singular)

3.   Wɔ bɔ̈= we are coming.

4.   We bɔ̈= you are coming.

5.   Keek aa bɔ̈= they are coming (plural).

6.   Yeen a bɔ̈=He is coming.

7.   Yeen a bɔ̈= she is coming.

To go

1.   Ɣɛn lɔ = Iam going

2.   Yïn lɔ= you are going (singular).

3.   Wɔ lɔ= we are going.

4.   We lɔ= you are going (plural).

5.   Keek aa lɔ= they are going.

6.   Yeen a lɔ=He is going.

7.   Yeen a lɔ= she is going.

To play

1.   Ɣɛn pol = Iam playing. 

2.   Yïn pol= you are playing (singular).

3.   Wɔ pol= we are playing.

4.   We pol= you are playing (plural).

5.   Keek aa pol= they are playing.

6.   Yeen a pol=He is playing.

7.   Yeen a pol= she is playing.

To walk

1.   Ɣɛn cath = Iam walking.

2.   Yïn cath= you are walking (singular).

3.   Wɔ cath= we are walking.

4.   We cath= you are walking (plural).

5.   Keek aa cath= they are walking.

6.   Yeen a cath=He is walking

7.   Yeen a cath= she is walking.